Giai đoạn sơ sinh (0 – 1 tuổi)
Các giai đoạn phát triển tâm lý trẻ em sơ sinh chủ yếu dựa vào cảm giác để khám phá thế giới xung quanh. Trẻ em sơ sinh có khả năng bắt chước, nhưng khả năng này vẫn còn rất hạn chế. Trẻ em sơ sinh có khả năng cảm nhận và phản ứng lại với cảm xúc của người khác, nhưng khả năng này vẫn còn rất sơ khai.
Đặc điểm tâm lý:
- Nhận thức: Trẻ em sơ sinh chủ yếu nhận thức thế giới xung quanh thông qua các giác quan, như thị giác, thính giác, khứu giác, vị giác, và xúc giác.
- Cảm xúc: Trẻ em sơ sinh có khả năng cảm nhận các cảm xúc cơ bản, như vui, buồn, giận, sợ, và yêu thương. Tuy nhiên, trẻ em sơ sinh vẫn chưa thể nhận thức được các cảm xúc của mình một cách đầy đủ.
- Hành vi: Trẻ em sơ sinh chủ yếu tập trung vào việc ăn, ngủ, và khám phá thế giới xung quanh.
Vai trò của cha mẹ:
- Tạo cho trẻ em môi trường an toàn và thoải mái để trẻ em có thể phát triển tốt.
- Dành thời gian cho trẻ em, đáp ứng nhu cầu về cảm xúc và thể chất của trẻ em.
- Dạy trẻ em các kỹ năng cơ bản, như ngồi, bò, đi, nói chuyện,…
Giai đoạn ấu thơ (1 – 3 tuổi)
Trẻ em ấu thơ bắt đầu phát triển nhận thức và ngôn ngữ. Trẻ em ấu thơ bắt đầu phát triển khả năng tự lập. Trẻ em ấu thơ bắt đầu phát triển khả năng hòa nhập với xã hội.
Đặc điểm tâm lý:
- Nhận thức: Trẻ em ấu thơ bắt đầu phát triển nhận thức về thế giới xung quanh, bao gồm các khái niệm về thời gian, không gian, nguyên nhân và kết quả,…
- Cảm xúc: Trẻ em ấu thơ bắt đầu phát triển các cảm xúc phức tạp hơn, như tự hào, xấu hổ, ghen tị,…
- Hành vi: Trẻ em ấu thơ bắt đầu phát triển khả năng tự lập trong một số hoạt động, như ăn uống, vệ sinh cá nhân,…
Vai trò của cha mẹ:
- Khuyến khích trẻ em khám phá thế giới xung quanh.
- Dạy trẻ em các kỹ năng tự chăm sóc bản thân.
- Dạy trẻ em các kỹ năng giao tiếp và tương tác xã hội.
Giai đoạn mẫu giáo (3 – 6 tuổi)
Trẻ em mẫu giáo bắt đầu phát triển tư duy logic. Trẻ em mẫu giáo bắt đầu phát triển khả năng sáng tạo. Trẻ em mẫu giáo bắt đầu phát triển khả năng tự chủ.
Đặc điểm tâm lý:
- Nhận thức: Trẻ em mẫu giáo bắt đầu phát triển tư duy logic, bao gồm khả năng phân tích, tổng hợp, suy luận,…
- Cảm xúc: Trẻ em mẫu giáo bắt đầu phát triển khả năng kiểm soát cảm xúc.
- Hành vi: Trẻ em mẫu giáo bắt đầu phát triển khả năng tự chủ trong một số hoạt động, như tự lựa chọn quần áo, đồ ăn,…
Vai trò của cha mẹ:
- Tạo cho trẻ em môi trường học tập và vui chơi lành mạnh.
- Khuyến khích trẻ em phát triển khả năng sáng tạo.
- Dạy trẻ em các kỹ năng xã hội cần thiết.
Giai đoạn phát triển tâm lý trẻ em tiểu học (6 – 12 tuổi)
Trẻ em tiểu học bắt đầu phát triển tư duy trừu tượng. Trẻ em tiểu học bắt đầu phát triển khả năng tự lập. Trẻ em tiểu học bắt đầu hình thành nhân cách.
Đặc điểm tâm lý:
- Nhận thức: Trẻ em tiểu học bắt đầu phát triển tư duy trừu tượng, bao gồm khả năng suy luận logic, giải quyết vấn đề,…
- Cảm xúc: Trẻ em tiểu học bắt đầu phát triển khả năng tự nhận thức và tự đánh giá.
- Hành vi: Trẻ em tiểu học bắt đầu phát triển khả năng tự lập trong học tập và sinh hoạt.
Vai trò của cha mẹ:
- Tạo cho trẻ em môi trường học tập tốt.
- Giúp trẻ em phát triển khả năng tự học.
- Dạy trẻ em các giá trị sống và đạo đức.
